Εκείνες που Ζωγράφισαν τις Ιστορίες τους
Από την ΗΡΑ ΣΙΝΙΓΑΛΙΑ
Αναλύει ο Βλάσσης Φρυσσίρας
Η έκθεση Elles είναι αφιερωμένη στις Ευρωπαίες γυναίκες ζωγράφους του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα και φιλοδοξεί να αποδείξει ότι η τέχνη δεν έχει φύλο. Αναλύει ο Βλάσης Φρυσίρας.
Από την Αρτεμισία Τζεντιλίνι, την πρώτη και ανυπέρβλητη μπαρόκ ζωγράφο, μέχρι τη Φρίντα Κάλο κύλησαν κάμποσοι αιώνες απουσίας της γυναίκας στα εικαστικά δρώμενα. Έπρεπε να φτάσει το ρολόι της ιστορίας να σημάνει τον 20ο αιώνα για να αρχίσουν οι γυναίκες να γίνονται -διστακτικά- αποδεκτές. Κι αν σήμερα θεωρείται περίπου δεδομένη η παρουσία τους στο χώρο, βλέποντας την έκθεση Elles στο Μουσείο Φρυσίρα, διαπιστώνει κανείς ότι αποτελεί, σύμφωνα με τους διοργανωτές της, ένα φόρο τιμής στο φύλο που συνετέλσε σιωπηρά αλλά δυναμικά στη διαμόρφωση της σύγχρονης τέχνης. Ας αφήσουμε όμως τον Βλάση Φρυσίρα, τον ιδρυτή του Μουσείου Φρυσίρα, να μας ξεναγήσει λεκτικά σε αυτή την ξεχωριστή έκθεση:
«Η σκέψη μου να παρουσιάσω αυτή την έκθεση βασίζεται στην προσπάθεια να αναδείξουμε το ότι η σύγχρονη ζωγραφική δεν έχει φύλο. Αυτό έχει τη σημασία του, γιατί αν διατρέξει κανείς την περίοδο του 16οαιώνα, δεν θα βρει γυναικεία παρουσία. Σιγά σιγά εμφανίζεται με τον εξπρεσιονισμό και αυτό είχε να κάνει με τη θέση και την παρουσία της γυναίκας. Σίγουρα τη βρίσκουμε στην πολιτική και τη μουσική αλλά λιγότερο στη ζωγραφική, κάτι που έγινε με το χρόνο. Όταν ανέκτησε τα δικαιώματά της στον κοινωνικό περίγυρο, βρήκε τη θέση της στο πεδίο αυτό. Κι έτσι σήμερα βρίσκουμε τις γυναίκες στις σχολές Καλών Τεχνών, μάλιστα στατιστικά ίσως να είναι περισσότερες από τους άνδρες.
Η έκθεση Elles στοχεύει στο να πείσει τους συλλέκτες -και όχι μόνο- να μη βάζουν σε δεύτερη μοίρα τα έργα που φτιάχνονται από γυναίκες. Άλλωστε, προσωπικά, δεν κοιτάζω την υπογραφή ενός έργου αλλά το αν είναι ωραίο. Κι αυτό γιατί πιστεύω ότι η τέχνη είναι παγκόσμια.
Τα έργα που απαρτίζουν την έκθεση είναι εκατό στο σύνολό τους. Υπερτερούν οι Ελληνίδες, ενώ υπάρχουν και 27 έργα καλλιτεχνών από άλλες χώρες ώστε να γίνεται μια ενδιαφέρουσα συνομιλία με τα έργα τους. Το ενδιαφέρον είναι ότι γυναίκες από διαφορετικές χώρες, πολιτισμούς και κουλτούρα σχολιάζουν θέματα με μια κοινή γλώσσα, κάτι που δείχνει ότι και τα προβλήματα είναι κοινά. Για παράδειγμα, μια καλλιτέχνης μουσουλμάνα από το Ιράν αναδεικνύει το ζήτημα της γυναικείας ομοφυλοφιλίας.
Έτσι η έκθεση γίνεται μια αφορμή να δει κανείς με τα δικά του μάτια τα επιτεύγματα της γυναίκας. Πώς αντιμετωπίζουν οι επισκέπτες την έκθεση; Όταν, για παράδειγμα, μιλάω στα παιδιά των σχολείων που την επισκέπτονται, μου έρχεται στο νου ο Φον Κάραγιαν, ο οποίος ήταν μισογύνης και απέκλειε τις γυναίκες από τη Φιλαρμονική του Βερολίνου. Σήμερα όμως το πρόβλημα έχει λυθεί. Οι γυναίκες μουσικοι στη συγκεκριμένη ορχήστρα είναι πλέον οι μισές!»
Σαν επίλογος στα λεγόμενα του Βλάσση Φρυσίρα θα παραθέσουμε τα λεγόμενα της Σώτης Τριανταφύλλου, σχόλιο στο συμπέρασμα του γερμανού καλλιτέχνη Georg Baselitz, ότι οι γυναίκες δεν ξέρουν να ζωγραφίζουν:
«Πράγματι, λίγες γυναίκες ξέρουν να ζωγραφίζουν. Σπεύδω να προσθέσω ότι λίγοι άνδρες ξέρουν να ζωγραφίζουν. Οι ζωγράφοι, οι εικαστικοί καλλιτέχνες, είναι λιγοστοί – κι απ’ αυτούς, ελάχιστοι αφήνουν ανεξίτηλο αποτύπωμα όπως ο Πικάσσο, ο Μοντιλιάνι και ο Γκωγκέν. Αυτό που κάνει μεγάλους τους ζωγράφους δεν είναι το φύλο τους – η αρσενικότητα, η θηλυκότητα ή η αμφιφυλία τους: είναι η ατομικότητα, το προσωπικό τους ταλέντο, το genius».
Info: Η έκθεση Elles θα διαρκέσει έως τον Σεπτέμβριο, Μουσείο Φρυσίρα, Μονής Αστερίου 3 και 7, Πλάκα. Τηλέφωνα: 210 3234678, 210 3316027.
Ώρες λειτουργίας: Τετάρτη έως Παρασκευή: 10:00-17:00, Σάββατο και Κυριακή: 11:00-17:00, Δευτέρα και Τρίτη: κλειστά.
Γενική είσοδος: 6 ευρώ
